از آنجائیکه برنامه ها و طرح های تحقیقاتی و توسعه ای عمدتا با سیستم های پیچیده و فناوری های پیشرفته و نو سرو کار دارند، یکی از اساسی ترین مراحل در برنامه ها، در فاز امکانسنجی، ارزیابی فناوری های مرتبط با برنامه یا طرح می باشد. در کشور های پیشرفته و حتی در حال توسعه، برای مدیران و حمایت کنندگان آنها انجام برنامه در مدت زمان مناسب و با هزینه مطلوب امری حیاتی است، لذا ریسک انجام برنامه در همان آغاز کار تخمین می زنند. فناوری ها و دستیابی به موقع به آنها یکی از مهمترین عوامل ریسک در برنامه ها است. امروزه بسیاری از برنامه های توسعه فناوری، سنجش آمادگی و بلوغ فناوری ها یکی از مراحل مهم برنامه است. به منظور رسیدن به این هدف، نرم افزار محاسبه سطح آمادگی بلوع فناوری TRL را تدوین نموده تاارزیابی وضعیت موجود فناوری ها و تصمیم گیری در خصوص توسعه آنها را با کمترین هزینه و زمان ممکن به انجام برساند.
نرم افزار تهیه شده ساختاری قابل تکرار برای تعیین سطح آمادگی فناوری ارائه می دهد و از این طریق فرآیند ارزیابی را بسیار تسهیل می کند به عبارت دیگر تصویری از وضعیت کنونی سطح آمادگی فناوری را ارائه خواهد داد.
این نرم افزار از دو بخش تهیه شده است. بخش اول مربوط به تعاریف مرتبط با سطوح فناوری در نرم افزار می باشد و در بخش دوم فاز اجرایی برنامه که همان ارزیابی سطوح آمادگی فناوری موجود می باشد.
چرا مدیریت تکنولوژی؟
منابع فناورانه (Technological Resources) یکی از مهمترین منابع و داراییهای هر سازمان هستند. انتظار می رود سازمانهایی که از منابع فناورانه غنی تری بهره مند هستند، موقعیت رقابتی مناسب تری داشته باشند. اما در کمال تعجب چنین اتفاقی هرگز رخ نخواهد داد! در حقیقت می توان گفت سازمانهایی موفق به کسب موقعیت رقابتی بهتر از طریق منابع فناورانه می شوند که می توانند این منابع را مدیریت کنند. ارزش آفرینی و خلق ثروت تنها از طریق مدیریت منابع فناورانه و نه صرفا بواسطه وجود آنها اتفاق می افتد.
جایگاه تکنولوژی در سازمان:
تکنولوژی با نقطه نظرات فلاسفه علوم و تکنولوژی در دو جایگاه قائم به ذات (Substantive) و ابزاری (Instrumental) مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. در نهایت یک رویکرد ترکیبی با عنوان رویکرد بحرانی (Critical) از ترکیب دو نقد دیگر شکل گرفت که نگاهی محتوایی ابزاری به تکنولوژی دارد.
جایگاه تکنولوژی در سازمان نیز از قاعده ترکیبی پیروی می کند. گاه در مقام یک ابزار و گاه بعنوان شاوده تمام فعالیتهای سازمان. در عمل، تکنولوژی در هر سازمان می تواند تعیین کننده هویت و نوع فعالیت سازمان باشد و یا بعنوان ابزاری برای دستیابی به هویت اصلی سازمان نقشی اساسی ایفا کند.
با در نظر گرفتن رویکرد ترکیبی چند سوال اساسی مطرح خواهد شد:
• تکنولوژی ها در ارزش آفرینی سازمان ها تا چه حد تاثیرگذار هستند؟
• آیا میتوان تکنولوژی را در بخشی از استراتژی کلان سازمانها مدنظر قرار داد؟
• آیا محتواهای تکنولوژیک قابلیت ارزیابی، پیش بینی، رتبه بندی و یا هر فعالیت علمی دیگری را دارند؟
• سازمان های تکنولوژی بنیان چه سازمان هایی هستند؟
مدیریت تکنولوژی (Management Of Technology; MOT) تخصصی میان رشته‌ای است که علوم پایه، مهندسی، علوم انسانی و دانش و روش‌های مدیریت را یکپارچه می‌کند و بر تکنولوژی به عنوان عامل خلق ثروت توجه می‌شود. در تعریفی دیگر مدیریت تکنولوژی به مفهوم مدیریت سیستم‌هایی است که به ایجاد، کسب و استفاده از تکنولوژی کمک می‌کنند.
رشته مدیریت تکنولوژی برای اولین بار در سال 1981 توسط انستیتو تکنولوژی ماساچوست (MIT) در مقطع کارشناسی ارشد ارائه شد. از آن موقع تاکنون ده‌ها دانشگاه اقدام به ایجاد دوره‌های آموزشی متنوعی در مقاطع مختلف تحصیلی، شامل دوره‌های کوتاه‌مدت چندروزه تا دوره‌های دکترای تخصصی نموده‌اند و در حال حاضرصدها تشکل ملی و بین‌المللی اعم از انجمن‌های تخصصی، مؤسسات آموزشی، شرکت‌های مشاوره‌ای و مانند آنها در بخش مدیریت تکنولوژی، در کشورهای مختلف فعال می‌باشند.
انجمن‌های تخصصی مرتبط با رشته مدیریت تکنولوژی عبارتند از:
- IAMOT انجمن بین‌المللی مدیریت تکنولوژی
- EUROMOT انجمن مدیریت تکنولوژی اروپا
- IRAMOT انجمن مدیریت تکنولوژی ایران
هدف اصلی مدیریت تکنولوژی آن است که با شناخت صحیح ماهیت تحولات فنی، بالاخص در بخش تکنولوژی‌های پیشرفته تلاش نماید تحولات فوق را آنچنان ساماندهی نماید که نه تنها شرکت‌ها و بنگاه‌های مختلف بتوانند با اطمینان به تکنولوژی‌های خود اتکا نمایند، بلکه با فرصت‌طلبی، زمینه موفقیت آنها را در عرصة رقابت جهانی نیز فراهم نماید. به تعبیر ساده‌تر هدف مدیریت تکنولوژی شامل استفاده از مهارت‌های مدیریت برای کشف، توسعه، بهره‌برداری و استفاده مناسب تکنولوژی است.
مدیریت تکنولوژی بر خلاف رشته‌های مدیریت صنایع و مهندسی صنایع که هدف اصلی خود را صرف بهبود و ارتقای کارایی تولید نموده‌است، سعی دارد با تمرکز بر روی «تکنولوژی» و فرایندهایی همچون تحقیق و توسعه، نوآوری، انتقال تکنولوژی و همکاری تکنولوژی، نحوة به‌کارگیری تکنولوژی‌های جدید و تعمیق تکنولوژی‌های موجود را در بنگاه‌های مختلف تولیدی و خدماتی، تعیین و مدیریت نماید. مباحث اصلی رشتة مدیریت تکنولوژی به‌خوبی نشانگر وجوه تمایز این رشته از سایر رشته‌های تخصصی است؛ مباحثی که برخی از مهمترین آنها به‌شرح زیر هستند:
- مدیریت نوآوری و تغییرات تکنولوژیک
- مدیریت واحدهای تحقیق و توسعه
- روش‌های ارزیابی تکنولوژی
- روش‌های انتقال تکنولوژی
- برنامه‌ریزی استراتژیک تکنولوژی
هم اکنون این رشته در مقطع کارشناسی ارشد در دانشگاه‌های:
- دانشگاه صنعتی شریف، دانشکده مدیریت و اقتصاد، گروه مدیریت MBA
- دانشگاه صنعتی مالک اشتر، دانشکده مدیریت و فناوری‌های نرم، گروه مدیریت MBA
- دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده مدیریت و حسابداری
- دانشگاه علم و صنعت ایران، دانشکده مهندسی پیشرفت، گروه مدیریت و فلسفه علم و تکنولوژی
- دانشگاه تهران، دانشکده مدیریت، گروه مدیریت صنعتی
- دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده مدیریت و حسابداری، گروه مدیریت صنعتی
- دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده مدیریت و اقتصاد
- دانشگاه اصفهان، دانشکده علوم اداری و اقتصاد
- دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، دانشکده مدیریت و اقتصاد
- دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب، دانشکده مدیریت و حسابداری
و در مقطع دکترا، در دانشگاه‌های:
- دانشگاه علم و صنعت ایران، دانشکده مهندسی پیشرفت، گروه مدیریت و فلسفه علم و تکنولوژی
- دانشگاه تهران، دانشکده مدیریت، گروه مدیریت صنعتی
- دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده مدیریت و حسابداری، گروه مدیریت صنعتی
- دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، دانشکده مدیریت و اقتصاد
- دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب، دانشکده مدیریت و حسابداری
ارائه می‌گردد.
