|
| 1استاد دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی_ مسعود درخشان |
| 2استادیار دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی_ عاطفه تکلیف |
| تاریخ دریافت: 23 اسفند 1393، تاریخ بازنگری: 26 خرداد 1394، تاریخ پذیرش: 30 خرداد 1394 |
| چکیده |
| در این مقاله نشان داده‌ایم که اتکاء بر سرمایه‌گذاری‌های خارجی در چارچوب قراردادهای نفتی با شرکتهای نفتی بین‌المللی، راهکار مناسبی برای انتقال و توسعه فناوری در بخش بالادستی صنعت نفت ایران نبوده و نخواهد بود مگر آنکه اولاً رشد دانش بنیادین و دانش عملیاتی مرتبط با صنعت نفت کشور زمینه‌های مناسبی برای جذب فناوری و توسعه آن فراهم کرده باشد و ثانیاً حضور فعال نهادهای تنظیم‌گر با اهداف نظارت، مدیریت و بهبود کارایی در بازار فناوری توانسته باشد زمینه‌های مناسبی فراهم آورد که بتوان از ظرفیت‌های جذب به‌نحو مؤثری بهره‌برداری نمود. بر این نکته تأکید شده است که شناخت دقیق بازیگران بازار فناوری و درک فرآیندهای تضعیف شرکتهای نفتی بین‌المللی و تقویت شرکتهای خدمات نفتی در انتقال و توسعه فناوری در بخش بالادستی نخستین گام در طراحی الگوهای بهینه در سیاستگذاری‌های فناوری نفتی در کشور است. علی‌رغم محوریت پیمانکاران در شناسایی نیازهای زنجیره عملیات نفتی به توسعه فناوری‌های مناسب و انتقال این نیازها به توسعه‌دهندگان فناوری، در این مقاله به این نکته توجه شده است که محدودیت منابع مالی برای سرمایه‌گذاری در انتقال و توسعه فناوری و نیز ضعف بهره‌برداری بهینه از ظرفیت‌های جذب اقتضاء می‌کند که نهادهای تنظیم‌گر بازار فناوری کارآتر شوند و نقش موثرتری در مدیریت این بازار ایفا نمایند. نشان داده شده است که این نهادها با اولویت‌بندی فناوری‌هایی که سازگار با اهداف بخش بالادستی نفت بوده و اثر سرریز به برخی صنایع کلیدی در اقتصاد ملی را دارند می‌توانند جریان انتقال و توسعه فناوری را به سمتی هدایت کنند که همسو با راهبردهای توسعه صنعتی کشور باشد. |
| کلیدواژه ها |
| انتقال و توسعه فناوری؛ شرکتهای نفتی بین‌المللی؛ بخش بالادستی نفت؛ قراردادهای نفتی |
| عنوان مقاله [English] |
| The Transfer and Development of Technology in Iranian Upstream Oil Sector: Considerations on the Concepts, Requirements, Challenges and Remedies |
| نویسندگان [English] |
| Masoud Derakhshan1؛ Atefeh Taklif2 |
| چکیده [English] |
| We have shown that the reliance on foreign investment within the framework of oil contracts with international oil companies has not been and will not be productive in the transfer and development of technology in Iranian upstream oil industry unless the following conditions are satisfied: i) adequate growth in the propositional and prescriptive knowledge related to oil industry to create a satisfactory absorption capacity, and ii) the active role of regulatory institutions for supervising, managing and enhancing efficiency in the market for technology to secure an effective utilization of the absorption capacity. It is emphasized that a careful identification of players in the market for oil technology transfer and development, and the realization of the processes of weakening and strengthening positions of international oil companies and service oil companies in this market, respectively, is the prerequisite in the design of optimum oil technology policies in Iran. Despite the importance of contractors in the recognition of the necessity of technological development in the chain of oil operations and conveying that to technology developers, we have noted that the scarcity of financial resources for investment in the transfer and development of technology as well as the shortcomings in the optimum utilization of the absorption capacity in Iran imply that the regulatory institutions in the market for oil technology should become more efficient and assume more active role in managing this market. It is shown that these institutions can direct the process of the transfer and development of oil technology along with the national strategies in industrial development by prioritizing the technologies which are consistent with the objectives of oil sector and at the same time having spillover effects to certain key industries in the national economy. |
| کلیدواژه ها [English] |
| Technology Transfer and Development, International Oil Companies, Upstream Oil Sector, Oil Contracts |
| |
| |
|
